سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار به زبان ساده

سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار (1) 

مجتبی کلانتر*

مقدمه:

هدف از این نوشتار آموزش گام به گام سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار است. تا با سرمایه گذاری و خرید سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس ضمن بهره مندی از سود سهام، گامی باشد در جهت جمع آوری پس اندازهای کوچک (حداقل پانصد هزار تومان) و افزایش مخارج سرمایه گذاری به جای مخارج مصرفی در کشور و همچنین ایجاد بسترهای لازم برای توانمند کردن مردم استان عزیزمان.

تعریف بورس:

شاید برای کسانی که اطلاعات کمی راجع به بورس دارند، که اتفاقا مخاطبان اصلی ما هستند، اولین سوالی که به ذهن متبادر می شود این است که "بورس یعنی چه؟" حال از منظر علمی «بورس اوراق بهادار» به معنی یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها یا اوراق قرضه دولتی یا موسسات معتبر خصوصی، تحت ضوابط و قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. مشخصه مهم بورس اوراق بهادار، حمایت قانون از صاحبان پس‌اندازها و سرمایه‌های راکد و الزامات قانونی برای متقاضیان سرمایه است. بنابراین حداقل دو گروه در بورس فعال هستند یکی صاحبان پس انداز وسرمایه (من و شما) و دیگری متقاضیان سرمایه (شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار)، و نقش بازار متشکلی همچون بورس اوراق بهادار این است که دسترسی این دو گروه به هم را ممکن می کند. بهتر است برای فهم مسئله مثالی بزینم؛ فرض می کنیم فردی به یک بنگاه معاملات اتومبیل مراجعه می کند و به مدیر بنگاه می گوید: " می خواهد نیمی از اتومبیل (تاکسی) خود را به شخص (اشخاص) دیگری واگذار کند" و مدیر بنگاه قیمت اتومبیل را 10 میلیون تومان ارزیابی می کند و به وی اطمینان می دهد یک مشتری پیدا خواهد کرد، حال بر حسب اتفاق  شما به همراه 4 نفر از دوستانتان به این بنگاه مراجعه می کنید و با مدیر بنگاه در خصوص مشارکت در خرید یک اتومبیل (تاکسی) صحبت می کنید شما جمعا مبلغ 5 میلیون تومان(هر کدام 1 میلیون تومان) پس انداز کرده اید. مدیر بنگاه فرصت را غنیمت می شمارد و شما را به دارنده اتومبیل (تاکسی) معرفی می کند. و معامله صورت می گیرد و شما هر کدام صاحب ده درصد از اتومبیل شده اید و دارنده اتومبیل پنجاه درصد از اتومبیل را دارد. در مثال مذکور شما و دوستانتان سرمایه گذار(سهامدار)، دارنده اتومبیل متقاضی سرمایه (شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار)، بازار خرید و فروش اتومبیل (بورس اوراق بهادار) و بنگاه معاملاتی (شرکت های کارگزاری) هستند.

عایدی ما از بورس:

اساسی ترین سوالی که سرمایه گذاران می پرسند این است که: "چگونه سرمایه های ما افزایش(کاهش) می یابد و یا چگونه به سودمی رسیم یا دچار زیان می شویم؟"

از دو طریق یکی افزایش قیمت سهام و دیگری بدست آوردن سود ناشی از فعالیت شرکت، البته این دو کاملا به هم وابسته هستند،

1.    افزایش(کاهش) قیمت سهام یعنی چه؟: اگربه مثال مورد اشاره در بخش قبل مراجعه کنید افزایش(کاهش) قیمت سهام یعنی افزایش (کاهش) قیمت اتومبیل، به این صورت که شما یا یکی از دوستانتان به هر دلیلی می خواهد دارایی خود را به پول نقد تبدیل کند برای اینکار بار دیگر به بنگاه معاملات اتومبیل مراجعه می کند و ده درصد سهم خود از اتومبیل را به حراج می گذارد و به مدیر بنگاه اعلام می کند به بالاترین قیمت ممکن بفروشد. مدیر بنگاه بعد جستجو موفق می شود فردی را متقاعد کند که ده درصد اتومبیل فوق الاشاره را به قیمت 1 میلیون و 200 هزار تومان بخرد. در این مثال همانطور که ملاحظه می کنید سرمایه گذار اولیه از سرمایه گذاری خود 200 هزار تومان (معادل 20 درصد)  عایدی کسب می کند. و یا اینکه مدیر بنگاه هر چه تلاش می کند نمی تواند مشتری با قیمت بیش از800 هزار تومان برای خرید ده درصد سهام فرد پیدا کند که در این صورت فرد معادل 200 هزار تومان (معادل 20 درصد) دچار زیان می شود.

2.   سود ناشی از فعالیت شرکت: هر شرکت فعال در بورس دارای یک سال مالی می باشد که معمولا از اول فروردین ماه آغاز می شود و در پایان اسفند ماه به اتمام می رسد. یعنی کل هزینه های شرکت را از درآمدهای شرکت کسر می کنند و هر آنچه باقی می ماند تحت عنوان سود سهام بین سهامداران تقسیم می کنند. و با توجه به مثال مورد اشاره در بخش قبل فرض کنید کل درآمد بدست آمده در یک سال ناشی از جابه جای مسافران توسط اتومبیل (تاکسی) مورد اشاره 18 میلیون تومان بوده است که کسر می شود مبلغ 8 میلیون تومان بابت حقوق و مزایای راننده، 500 هزار تومان هزینه بیمه، 1 میلیون تومان هزینه سوخت، 1 میلیون تومان هزینه استهلاک و 1 میلیون و پانصد هزار تومان سایر هزینه ها، بنابراین سود ناشی از فعالیت اتومبیل (تاکسی) در یک سال بالغ بر 6 میلیون تومان است که هر کدام از شما مبلغ 600 هزار تومان سود عایدتان می شود. البته همانطور که قبلا اشاره شد ممکن است فعالیت شرکت زیان ده باشد که راجع به این مسئله در ادامه بحث خواهد شد.

چگونه می توانیم فعالیت خود را در بورس آغاز کنیم؟

نقطه آغاز فعالیت ما در بورس مراجعه به یک کارگزاری است. ما می توانیم با در دست داشتن اصل شناسنامه و کارت ملی و کپی آنها به یکی از کارگزاری های فعال در اهواز مراجعه نماییم. تا اینکه کد سهامداری تعریف شود. در بازار بورس سرمایه گذاران با کد سهامداری از یکدیگر متمایز می شوند. بعد اخذ کد سهامداری می توان اقدام به خرید نمود. طبق قانون تمامی افراد بالای 18 سال شخصا می توانند اقدام به خرید و فروش سهام کنند، و افراد پایین تر از 18 سال هم می توانند کد سهامداری داشته باشند با این تفاوت که در هنگام فروش پول حاصل از فروش سهام به حساب پدر یا قیم قانونی آنها واریز می گردد.

*کارشناس ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی دانشگاه تهران 

** این نوشته در روزنامه نسیم خوزستان چاپ شده است. 

*** شرکت آموزش سرمایه گذاری و سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران